Büyük İnsan: Doğan Cüceloğlu
“Madem insan doğdum, olabileceğim en iyi insan olmalıyım.” -Doğan Cüceloğlu.
Ülkemize psikoloji bilimini tanıtan, kitaplarıyla yüzlerce gencin psikolog olma hayalini süsleyen, binlerce anne ve babaya, öğretmene öğretmenlik yapan ustamız, profesör hocamız rahmetli Doğan Cüceloğlu…
1938’in şubat ayında, Mersin’in Silifke ilçesinde doğdu Doğan Cüceloğlu. Mukaddem Mahallesi, Becilli Sokak, No 1…
Hayata 11 kardeşin en küçüğü olarak dünyaya geldi. On yaşında annesini kaybetti. Ölümün ne demek olduğunu çok sevdiği annesini kaybederek öğrenen Cüceloğlu’nun, o anları anlatırken gözleri doluyor ve yutkunarak bizlerin aklından çıkmayacak şu sözleri söylüyor: “Annen yok, kimsen yok.”
Silifke’de ortaokuldan mezun olduktan sonra babası, imam olmasını istediğini söylüyor. Mersin’den kaçıp subay olan ağabeylerinin yanına Ankara’ya gelen Doğan Cüceloğlu, burada lise eğitimine başlıyor. Ankara Atatürk Lisesi’nde edebiyat ve kompozisyon öğretmeni olan Cahit Okurer, Doğan Cüceloğlu’na ne olmak istediğini soruyor. “Vatana, millete hizmet için” mühendis olmak istediğini söylüyor Cüceloğlu. Bunun üzerine, edebiyat öğretmeni Cahit Okurer “Vatana millete hizmet için bilim insanı olmak istemez misin?” diyor. Hocasının etkisini şöyle anlatıyor Cüceloğlu: “Kimse beni insan yerine koyarak bir şey anlatmamıştı. Benimle hiç sohbet edilmemişti, hep azarlanmışım ya da bana hep nasihat verilmişti. Ama öğretmenim benim gözlerimin içine bakmıştı. ‘İstemez misin’ demişti. Ben istersem olur muydu?”
Hocamızın psikoloji alanında bilim insanı olma macerası işte böyle başlamıştı. “Ben istersem olur muyum?” diye sorarak. İstanbul Üniversitesi Psikoloji Bölümü, Doğan Hocamıza kapılarını açmıştı. Bilim insanı olma yolunda azimle çalışarak İngilizce öğrendi ve asistan oldu. Amerikan Psikologlar Cemiyeti, Washington’da, her ülkeden seçilen bir psikoloğun katılacağı kongre yapmaya karar verdiğinde bizim ülkemizden giden tek psikolog Doğan Cüceloğlu’ydu. Bu şansın ne kadar kıymetli olduğunu dile getiren Doğan Cüceloğlu, hayatının dönüm noktası olduğunu belirtiyor. Ardından, Amerika’da bilişsel psikoloji alanında Illinois Üniversitesi’nde doktorasını yapıyor. Doktora yaptığı sırada intiharın eşiğine gelen Cüceloğlu, o anısını şöyle anlatıyor: “Üç doktora dersi almıştım, toplamda haftada okumam gereken sayfa sayısı 200 ve ben İngilizce bildiğimi sanıyordum, yanılmışım. Çok yavaş ilerliyordum. Paniğe kapıldım, o sayfaları bitirmem mümkün değildi. Beni doktoradan atacaklar diye düşündüm. ‘Onlar atmadan ben gideyim’ diyorum ama dönünce hocamın suratına bakamayacağım; bi’ kız var mektuplaştığım, o da bana ‘yapamadın’ diyecek. İntihar edemem, elalem ne der? Düşündüm ve dedim ki trafik olan bir yerde bunu yapsam, kimse anlamaz ve ‘kazaya kurban gitmiş’ derler. Ertesi gün erkenden kalktım, gideceğim ve intihar edeceğim, kararlıyım. O an annemin sesini duydum. ‘Yavrum, kıyma canına!’ dedi. O kadar çok ağladım ki… sonra dedim ki kendime ‘Niye canına kıyıyorsun sen? Seni okuldan atana kadar burada mücadeleni ver.’ Kalktım, kahvaltımı yaptım ve masanın başına oturdum. Sömestr sonunda bir dersten A, iki dersten B ile geçmiştim. O an dedim ki ‘iyi ki kendimi öldürmedim.’ Aslında intiharını bile elalem ne der diye düşünerek seçmişti Doğan Cüceloğlu. Kendisine ve bizlere şunları öğütlüyor: “Başkasının senden beklediğini değil, sen elinden geleni yap.”
Daha sonra, doktora öğrencisiyken tanıştığı, kendisi gibi doktora öğrencisi olan Emily Hanım ile evlenmiştir. Evlilikleri on bir yıl sürmüştür ve Ayşen, Elif ve Timur adında üç çocukları olmuştur. Silifke’de çevresinde gördüğü koca modeliyle Kaliforniya’da büyümüş feminist bir Amerikalı kıza kocalık yapmaya çalıştığını dile getiren Cüceloğlu, bunun hem kendisine hem eşine bir ıstırap olduğunu söylemiştir.
Türkiye’ye döndüğünde Hacettepe Üniversitesi’nde öğretim üyeliği yapmıştır, doçent olmuştur.
Emekli olana kadar Amerika’da kalan Doğan Cüceloğlu, ömrüne bilimin ışığında onlarca kitap yazmayı sığdırabilmiş çok değerli psikolog ve yazarımızdır.
16 Şubat 2021 tarihinde ise tüm sevenlerini gözleri yaşlı bırakarak 83 yaşında hayata gözlerini yummuştur. Ülkesindeki her çocuğun muhteşem bir potansiyeli olduğuna inanan ve biz gençlere güvenen hocamız, “zorluklar çıkacak ama vazgeçmeyin” diyordu. Yani bize, bizden çok güveniyordu hocamız. Sana söz Doğan Hocam, vazgeçmeyeceğiz!
Huzur içinde uyu güler yüzlü öğretmenimiz, şimdi annenize kavuşmuşsunuzdur umarım. Biz, öğrencileriniz olarak sizi hep kalbimizde yaşatacağız…
İlginizi Çekebilir:
Aşk, Umut ve Doğa: Bahar Psikolojisi
Nihilizm ve Nihilizmin Psikolojiye Yansıması
Kaynak:
http://www.dogancuceloglu.net/yasam-yolculugu/
(https://www.youtube.com/watch?v=lTkGjTkbZAw)
