Yılbaşı ve Noel Arasındaki Fark Nedir?
Yeni yıla günler kala hepimizin içi heyecanla dolarken yapılacaklar listesi yapar ve bu yılın bizim yılımız olacağını söyler dururuz. Her taraf renkli ışıklarla sarılırken , dışarıda yağan karları bile eriten bir sevgi etrafımızı çevreler. Evet doğru tahmin ettiniz, yılın o büyülü zamanından bahsediyoruz. Kimileri için Noel, kimileri için yılbaşı… Peki hep birlikte bu ikilinin doğrusunu öğrenmeye ne dersiniz? Yılbaşı ve Noel arasındaki fark nedir?
Noel Nedir?
Köklerini bilmediğimiz bir kelimeyi kavramlaştırmak bizim için daha zordur. O yüzden öncelikle Noel kelimesinin temeline bakalım. Noel sözcüğünün kökeni Latince Natalis (doğum) anlamına gelmektedir. Noel her yıl 25 Aralık’ta Hz. İsa’nın doğumunun kutlandığı bir Hristiyan bayramıdır. Noel, aynı zamanda Doğuş Bayramı, Kutsal Doğuş veya Milat Yortusu olarak da bilinir. Batılı ülkelerde Noel anlamında kullanılan Christmas ve benzeri diğer kelimeler ise Yunanca Khristos (Mesih) ve Latincesindeki” messa” yani Efkaristiya ayini kelimelerinin birleşmesinden oluşmuştur. Messa kelimesinin kökeni ise yine Latince “missa” (yollama, gönderme) sözcüğüdür. Burada konu edilen atıf, doğumdur.
Her ne kadar 25 Aralık günümüzde Noel olarak kutlansa da tarihçiler arasında 25 Aralığın Hz. İsa’nın doğum tarihi olduğu arasında görüş birliği mevcut değildir. İsa’nın doğumundan Kitab-ı Mukaddes’te yalnızca Luka ve Matta İncillerinde bahsedilir. Bazı iddialara göre İsa kış mevsiminde doğmamıştır. Luka İncili’ ne göre ise doğduğu zaman çobanlar çayırlarda sürülerini otlatmaktaydılar. Tarih konusunda emin olunamasa da her yıl 25 Aralık’ta emin olunan ve bu masalsı kutlamaların temelinde olan tek bir şey var: o da Umut ve Eğlence!
Günümüzün Noel kutlamaları Hristiyan ülkelerde oldukça renkli geçer. Noel hazırlıkları aylar öncesinden başlar. Noel’den önce okullarda İsa’nın doğumunun canlandırıldığı oyunlar sahnelenir. Bu oyunlarda İsa’nın bir ahırda dünyaya gelişi ve doğudan gelen üç müneccimin İsa’ya hediyeler getirmesi canlandırılır. Işıklar, korolar ve daha bir sürü hazırlık ile sanki bir masaldan fırlamışçasına her yer rengarenktir. Hristiyanların İsa’nın doğumunu bekledikleri döneme “Advent Dönemi” denir ve 24 penceresi olan Advent takvimleri hazırlanır. Bu takvimlerde her pencerenin ardına resimler veya şekerlemeler gizlenir, her gün bir tanesi açılır. İşte bir Advent takvim örneği:
HO HO HO: Noel Baba
Hepimiz onu bu “ho ho ho” sesinden ve uçan Ren geyiklerle hediye dağıtmasından tanıyoruz ve itiraf edelim, hepimiz küçükken bizi de ziyaret etmesini istedik.
Peki Noel Baba’nın bir hikayesi var mı derseniz, tabii ki de!
Günümüzdeki klasik Noel Baba imajı, Karikatürist Thomas Nast’ın 3 Ocak 1863 Harper’s Weekly dergisinde yayınlanan çizimlerine dayanır. Thomas onu kır saçlı, uzun kır sakallı, sevimli ve koca göbekli, tonton birisi olarak resmetmişti. Beyaz tüyleri olan kırmızı bir cübbe giyiyor ve aynı malzemeden bir kukuleta takıyordu.
Noel Baba birçok dilde, Aziz, Nikola (Klaus), Noel ve baba sözcüklerinin türevlerinden oluşturulmuş isimlerle anılır: Santa Claus, Papa Noel vs.
Bunun haricinde, bazı Avrupa ve Latin Amerika ülkelerinde kullanılan Kris Kringle ismi, ilk kez Martin Luther tarafından kullanılmıştır.
Noel Baba efsanesi ve 6 Aralık’ta çocuklara şekerleme ile hediye verilmesi geleneğinin, Piskopos Nikola’yı konu alan Hollanda efsanesi Sinterklaas‘a dayandığı kabul edilir. Zaman içeresinde Amerika’da yayılmasıyla söylenişinde değişiklikler olmuş ve günümüzde bilinen hali olan Santa Claus’a dönüşmüştür.
O da bu topraklardan: Noel Baba Antalyalı
Noel Baba olarak kabul edilen Aziz Nikola’nın, Antalya’nın Demre (eski adı Myra) ilçesinde 4. yüzyılda yaşadığını biliyor muydunuz? Aziz Nikola, iyi kalpliliği ve cömertliği ile meşhurdu. Ayrıca hakkında bir kasap tarafından öldürülüp, tuzlu suya basılan üç çocuğu dirilttiğine inanılan birçok mit mevcuttur.
Noel Baba’nın favorisi: Noel Ağacı
Şenlikler sırasında ışıklar ve süslerle donatılan Çam ağacına Noel Ağacı denir. Günümüzde Noel ağacının Pagan geleneklerinden gelen bir ritüel olduğu bilinmektedir. Yaprak dökmeyen ağaçları ve çelenkleri ile ölümsüz yaşamın simgesi olarak kullanılması; Eski Mısır, Çin ve Yahudilerin ortak bir geleneği idi. Avrupa’da putperestler arasında yaygın olan ağaca tapınma, Hristiyanlığı benimsemelerinden sonra İskandinavya inancına göre şeytanı korkutup kaçırmak ve Noel zamanında kuşlar için bir ağaç hazırlamak üzere ev ve ambarlarını yılbaşında ağaçlarla donatma geleneği biçiminde sürdürülmüştür. Noel zamanı bu ağacın altına birçok hediye konulur ve çocuklara Noel Baba’nın getirdiği söylenerek hediye edilir.
Yılbaşı Nedir?
Yılbaşı, Miladi Takvim kullanan ülkelerde 31 Aralık’ı 1 Ocak’a bağlayan geceyi tanımlamaktadır. Yılbaşı Jülyen Takvimi’ne göre Hristiyanlık öncesi Roma’da, Ocak ayının da adının verildiği geçit ve başlangıç tanrısı Janus’a adanmıştı.
Günümüzde çoğu ülke, fiili olarak Miladi takvimi kullandığı için Yılbaşı; dünyanın en ünlü resmi tatillerinin arasındadır, genellikle yeni yıla girildiği andan itibaren gece yarısı havai fişeklerle ve bol renkli eğlenceler ile kutlanır. Yılbaşına nasıl girilirse tüm yılın öyle geçeceğine dair yaygın bir inanış söz konusudur.
Yılbaşı ve Noel arasındaki fark nedir? İnsanların yılbaşı ile Noel’i bu denli karıştırmasının sebebi genellikle Batılı ülkelerde iki tatil arasında çok zaman olmadığı için birleştiriliyor olmasından kaynaklanıyor. Böylece ikisi arasındaki fark da ortadan kalkıyor.
Hatta Noel tarihinin değişmemesine rağmen dünyada farklı ülkelerde farklı takvimler kullanıldığı için yılbaşı tarihlerinde ve kutlamalarında değişiklikler olabiliyor.
İşte birkaç örnek:
- İslam dininde Hicri Yılbaşı, İslami yeni yıl olarak bilinir ve yeni bir yılının başlangıcını işaret eder. Yeni yıl, yıldan yıla hareket eder çünkü İslami takvim, bir Ay Takvimidir. Yılın ilk günü, İslami takvimde birinci ay olan Muharrem’in birinci günü olarak görülür.
- Galler’de yeni yıl Jülyen takvimine göre 13 Ocak’ta kutlanır.
- Tayland Yeni Yılı 13 Nisan veya 14 Nisan’da kutlanır ve yerel dilde Songkran olarak adlandırılır.
- Çin Yeni Yılı, Çin dahil Asya’daki bazı ülkelerde kutlanmaktadır. Ay Takvimi’nin ilk günüdür ve üç yılda bir güneşe göre düzeltilir. Tatil normalde 20 Ocak ve 20 Şubat arasındadır.
Şimdiden mutlu yıllar, umarım 2022 sizin yılınız olur. Noel Baba bu sene size uğramasa bile siz kendiniz için en iyisini yapın ve kendinize çok iyi bakın.
Yılbaşı ve Noel arasındaki fark nedir yazısını okudunuz. Bir sonraki yazıda görüşmek üzere. 2022’de de Fikir İle Gelecek’le kalmayı unutmayın.
